Yurt dışında üniversite okumak kulağa her zaman hoş gelir. Özellikle de lisansüstü programlarda yurt dışı seçeneği daha da kuvvetlidir. Çünkü üniversiteyi bitirdikten sonra kafalar netleşmiş, ne yapmak istediğimiz az çok belirginleşmiş, hiçbiri değilse de yeni bir maceraya atılmak cazip gelmeye başlamıştır. Her yıl, muhtelif zamanlarda karşımıza çıkan ‘‘yurt dışında eğitim’’ fuarları, burs duyuruları, uzak diyarlarda öğrenciliklerine devam eden arkadaşların söylemleri derken, algılar iyiden iyiye yurt dışı yurt dışı diye seçici olur.

Peki söz konusu ülke Çin ise? Sorular daha da artıyor kuşkusuz. Bu yazıda (ve devam yazılarında), bilhassa burslar hakkında sıkça sorulan sorulara yanıt vermeye çalışacağız.

Ön yargılardan kurtulun

Yurt dışında öğrenim görmek istiyorsanız, seçeneklerinizin arasına Çin’i rahatlıkla koyabilirsiniz. Çin’de birkaç yıl geçirmenizin size pek çok katkısı olacaktır. En başta, bu kadar uzak mesafede öğrenim alma cesaretinde bulunmak, sizin zaten adımlarca önde hayata başlamanızı sağlayabilir.

Başlangıç olarak Çin’le ilgili kalıplaşmış ön yargılardan, babaanne hipotezlerinden biraz uzaklaşmanız, sağlıklı bir araştırma yapmanız lazım. Araştırma yaptığınızda çok farklı bir Çin’le tanışacağınızdan emin olun.

Neden Çin’de öğrenim göreyim?

Bu soruya verilecek yanıt, elbette öğrenim almak istediğiniz konuya göre değişiklik gösterebilir. Yine de her durumda geçerli olan yanıtları üç maddede şöyle sıralayabiliriz:

1. Köklü bir tarihe ve kültüre sahip olan uzak bir Asya ülkesinde yaşamak

Bu konunun önemini ancak Çin’de yaşadığınız zaman anlayabilirsiniz. Her sokağı tarih kokan, farklı kültürlerin esrarengiz bir biçimde sık sık karşınıza çıktığı günler geçirmek; size herkese kısmet olmayan hikâyelere sahip olmanızı sağlayacaktır. Her yabancı ülke için geçerli olsa da, Çin’de yaşamak pek çok ülkede yaşamaktan sıra dışı biçimde farklı olacaktır.

2. Dünyanın ilgisini yüksek düzeyde çeken Çin’in, dilini ve kültürünü tanımak

Çince öğrenmek için, mühendislikte yüksek lisans yapmak için, doktora için, kısa dönemli değişim için, yani her ne sebeple eğitim alacaksanız alın, Çin dilini ve kültürünü tanıyacaksınız. Çince öğrenmek için geldiyseniz zaten her gününüz Çince ve Çin kültürüyle geçecek. İngilizce bir programa kayıtlıysanız, haftada en az 4 saat Çince dersi alacaksınız ve Latin alfabesiyle yazılmayan bir dille tanışacaksınız. Daha doğrusu alfabe kullanmayan bir dille. Binlerce yıllık tarihi olan Çince ile sokakta alışveriş yapabilecek, Çince şarkı söyleyebilecek, Çin Seddi’ne gittiğinizde Çince söyleyeceğiniz birkaç kelime ile Çinlileri mest edeceksiniz.

3. Dünyanın her yerinden eğitim için gelen öğrencilerle arkadaşlık kurmak

Çin’de yaşarken, sizin gibi dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen çok sayıda arkadaşınız olacak. Bu arkadaşlarınızla birlikte Çin’i keşfederken aslında onların ülkelerini de keşfedeceksiniz. Gerçekten isterseniz dünyanın her ülkesinden bir arkadaşa sahip olabilirsiniz Çin’de. Bu da başka  yerde bulunması zor bir olanak olsa gerek.

Eğitim kalitesi ve olanakları seçeceğiniz üniversiteye göre değişebilir. Bu nedenle bursa başvurmadan önce mutlaka üniversiteyi araştırmanız, dünyadaki sıralamasına bakmanız faydalı olabilir. Türkiye, lisans derecesi için Çin üniversitelerinden “denklik” istiyor. Özellikle tıp, mühendislik, diş hekimliği gibi alanlarda Çin’de eğitim alıp Türkiye’de çalışmak istiyorsanız, Yükseköğretim Kurulu’ndan denklik almanız gerekiyor. Bu konuya ileriki yazılarda değineceğiz.

Peki ya burs? Çin Devleti’nin burs desteği

Az çok yurt dışında öğrenim görmeyi kafasına koymuş biri için maddi olanak mevzusu gündemin birinci sırasını işgal eder. Burs olanaklarını araştırmaya başlarız böyle olunca da. Çin, özellikle son yıllarda yabancı öğrenciler için önemli ölçüde fırsat yaratmış durumda. Sadece geçen yıl ile bu yıl arasında kıyaslama yaparsak, 2014-2015 eğitim yılı için yüksek lisans öğrencilerine Çin Devleti tarafından verilen burs miktarı kişi başı 1700 RMB iken, 2015-2016 için bu miktar yüzde 76 artışla 3000 RMB’ye yükseltildi. Bu, Çin Devletinin yabancı öğrencilere verdiği önemin bir göstergesidir aynı zamanda. Elbette başvurabileceğiniz başka burslar da var. Çin dili ve kültürü üzerine eğitim almak isteyenler için Konfüçyüs Enstitüsü bursları var. Ayrıca, üniversitelerin bütünleşik ya da bağımsız bursları var. Her durumda, aylık olarak ödenen yaşam giderinde China Scholarship Council (CSC) referans alınıyor.

Burs neleri kapsıyor?

CSC’den tam veya kısmi olarak burs hakkı kazanabilirsiniz. Eğer lisansüstü programlar için Çin’e geliyorsanız, tam burs kazanma şansınız epeyce yüksek; hele ki Türkiye’nin ortak olduğu bazı kurumların duyurusuyla burs başvurusu yapıyorsanız (Üniversiteler, TÜBİTAK, YÖK gibi)… Lisans ve ön lisans programları içinse şansınızın yüzde 50 olduğunu (eğer Çince eğitim alacaksanız), burada uzun yıllar öğrencilik yapanlardan öğreniyoruz. Lisans burslarının ön koşulu da belirli bir düzeyde Çince bilgisine sahip olmak.

CSC’nin bu yılki burs miktarları şöyle:

Lisans öğrencileri için: 2500 RMB (1330 TL)*
Yüksek lisans öğrencileri için 3000 RMB (1600 TL)*
Doktora öğrencileri için 3500 RMB (1863 TL)*

Buna ek olarak üniversite ve kalacağınız yurt ücretini de CSC karşılıyor. Her yıl düzenli olarak yaptırılan sağlık sigortası da CSC kapsamındaki burslu öğrencilere sunulan önemli bir hizmet.

CSC burslarıyla birlikte, başvurduğunuz programa göre değişen (genellikle lisansüstü programlar için) ilave burslar olabiliyor. Gidiş-dönüş uçak ücreti, öğrenim araç gereçleri ücreti gibi masraflar ek burslarla karşılanabiliyor. Bir de eğitiminizin ilk yılından sonra başvurabildiğiniz burslar oluyor. Bunlar okuldaki eğitim veya sosyal performansınıza göre, 1000 RMB ile 10000 RMB arasında değişen miktarda tek seferlik ödeniyor.

Türkiye’den de burs alabiliyor muyuz?

Türkiye Cumhuriyeti de uzun yıllardan beri, yurt dışında öğrenim gören vatandaşları için çeşitli burs ve kredi destekleri veriyor. Bunlardan Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun (KYK) verdiği öğrenim kredisi / bursundan bahsedebiliriz. En yaygın olanı bu.

KYK, yurt dışında öğrenim gören ve başvuru yapan her öğrenciye kredi veriyor. Bu krediyi, mezun olduğunuzdan 2 yıl sonra ödemeye başlamak zorundasınız. Çin’de öğrenim gören ön lisans ve lisans öğrencilerine 417 TL, yüksek lisans öğrencilerine 834 TL ve doktora öğrencilerine ise 1251 TL aylık kredi ödemesi yapılıyor. Ayrıntılı bilgi için KYK’nın sitesine göz atabilirsiniz (kyknet.gsb.gov.tr).

Bursumuz Çin’de yaşamaya yeter mi?

Alacağınız burs, Çin’de standart ölçülerde yaşamınızı sürdürebilmeniz için yeterli olacaktır. Bu kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Çin’de yaşamak, tahmin ettiğiniz kadar ucuz olmayabilir. Batı standartlarında yaşamak biraz pahalıya mal olacaktır çünkü Batıdan gelen ürünler ya da Batıya özgü alışkanlıklar sık bulunanlar kapsamına girmez. Kafeteryalar, fırınlar, atıştırmalıklar, kişisel hijyen ürünleri Türkiye’ye göre pahalı. Alacağınız burs, Çin’de standart ölçülerde yaşamınızı sürdürebilmeniz için yeterli olacaktır. Bu kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Yemekler Türk damak tadından çok farklı mı?

Elbette Çin yemekleri Türk yemeklerinden farklı. Alışmanız biraz zaman alabilir. Neyin ne olduğunu tam olarak öğrenmeniz için birkaç hafta geçmesi gerekebilir. Üniversitelerde sabah öğle akşam yemek servisi veren yemekhaneler bulunuyor. Öğrenci nüfusu fazla bir üniversiteyse farklı mutfaklara ait bölümler oluyor yemekhanelerde; Kore mutfağı, Vietnam mutfağı, Müslüman mutfağı gibi. Batıdan gelen öğrenciler genellikle Müslüman kısmında yemeklerini yiyorlar. Bizim damak tadımıza daha uygun. Dolayısıyla Türk öğrenciler yemek konusunda fazla sıkıntı çekmiyorlar. Üniversite dışında da çok sayıda restoran bulma şansınız var. Kalacağınız yerde mutfağınız olursa çok sayıda Türk yemeğini kendiniz de pişirebilirsiniz.

İngilizce programlar için Çince öğrenmek şart mı?

Hangi programda olursanız olun, haftada en az 4 saat Çince dersi veriliyor. Çin’e gelmişken Çince öğrenme fırsatını geri tepmemek gerek. Bunun için biraz da kişisel çaba gösterilmeli zira haftada 4 saat Çince size Çinceyi öğretmez.

Çin halkı genellikle İngilizce bilmiyor. Yazı karakterleri de farklı olduğu için iletişim kurmanız bir hayli güç. Hem halkla iletişim kurabilmek için hem de gerçekten önemli bir dili konuşuyor olmak için Çince öğrenmeniz kesinlikle faydalıdır.

Burs başvurusunu nereden yapıyoruz?

Ayrıntılı bilgi ve başvurular için öncelikle öğrenim görmek istediğiniz üniversitelerin internet sayfalarını iyice incelemeniz gerekir. Buna biraz vakit ayırmalısınız. Başvuruya karar verdiğinizde ise China Scholarship Council (CSC)’a internet üzerinden başvurmanız gerekiyor (en.csc.edu.cn). Ardından, Çin’de ikamet edebilmeniz için gereken sağlık raporunu, Türkiye’deki bir hastaneden almanız gerekiyor. Diploma ve transkriptinizin noter onaylı kopyaları, iki adet referans mektubu, kendi yazacağınız motivasyon mektubu ile göndermeniz gerekiyor. İstenenler üniversiteden üniversiteye farklılık gösterebilir.

Son olarak…

Bu yazıyı noktalarken, Çin’de öğrenim almanızın gerçekten sıra dışı bir deneyim olacağını özellikle vurgulamak gerekir. Bazı genel bilgiler veriyoruz bu yazımızda ama mutlaka iyi araştırma yapmanızı öneririz.

Ayrıca unutmadan, programların başvuruları genellikle Mart ya da Nisan gibi sonlanıyor. Tarihlere dikkat edin.

Çin’de görüşmek üzere…

Dipnot
*TL karşılıkları 04 Nisan 2017 kuruna göredir.